آیه (مفردات‌نهج‌البلاغه)آیه یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای علامت، نشانه، دلیل و معجزه می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در بیان ویژگی مهم دین اسلام، از این واژه استفاده نمود است. ۱ - مفهومشناسیآیه به معنای علامت، نشانه، عبرت، دلیل و معجزه آمده؛ که معنی اصلی آن، همان علامت و نشانه است. ۲ - کاربردهاامام (علیه‌السلام) درباره‌ی دین اسلام فرموده است: «فجعله ... فهما لمن عقل و لبّا لمن تدّبر و آیة لمن توسّم و تبصرة لمن عزم؛ اسلام را مفهوم قرار داد به کسی که تعقل کند، و معقولی به آن‌که دقّت نماید، و علامتی به آن‌که بخواهد علامت خدایی داشته باشد و بصیرت به آن‌که قصد بصیرت دارد.» آن حضرت (علیه‌السلام) در رابطه با حق تعالی فرموده: «و لا یجری علیه السّکون و الحرکة ... و اذا لقامت آیة المصنوع فیه و التحوّل دلیلا بعد ان کان مدلولا علیه؛ حرکت و سکون بر خدا جاری نمی‌شود ... و گرنه در او علامت معلولیّت به وجود می‌آید، و دلیل بر معلول بودن می‌شود بعد از آن‌که موجودات به او دلالت می‌کردند.» در جای دیگری نیز می‌فرماید: «فاتّعظوا عباد اللّه بالعبر النّوافع و اعتبروا بالای السّواطع؛ موعظه بگیرید بندگان خدا با عبرت‌های مفید و عبرت بگیرید با آیات و دلائل روشن.» • «آی» جمع آیه است. ۳ - تعداد کاربردهااین کلمه به صورت مفرد و جمع، شانزده بار در «نهج البلاغه» به کار رفته است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اَیه»، ص۱۰۵. |